آب برای صلح

به گزارش خبرگزاری مهر امروزه بسیاری از کشورهای جهان با پدیده تغییرات اقلیمی شدید مواجه هستند؛ پدیده‌ای که هم کمبود آب و هم خطرات مرتبط با آب مانند سیل و خشکسالی را تشدید می‌کند؛ زیرا افزایش دما سبب مختل شدن الگوهای بارش و چرخه آب می‌گردد. تغییرات آب و هوایی به روش‌های پیچیده مختلفی بر آب تأثیر می‌گذارد، از الگوهای بارش غیر قابل پیش بینی گرفته تا کوچک شدن صفحات یخ، افزایش سطح آب دریاها، سیل و خشکسالی. لذا بیشترین تأثیرات تغییرات آب و هوایی به آب منتهی می‌شود. در طول بیست سال گذشته ذخیره آب از جمله رطوبت خاک، برف و یخ به میزان یک سانتی متر در سال کاهش یافته که پیامدهای عمده‌ای برای امنیت آب دارد. با افزایش جمعیت جهان و تغییرات آب و هوایی، آسیب‌های موجود تشدید گردیده و تضمین امنیت آب برای همه به چالش اساسی تبدیل می‌شود و نیاز فوری به استراتژی‌های مدیریت آب کارآمد را می‌طلبد. بحران آب یک موضوع مستقل نیست، این موضوع با چالش‌های متعدد دیگری که جامعه با آن مواجه است مرتبط است-سلامت، امنیت غذایی، تولید انرژی و حفاظت از محیط زیست. بلایاهای مرتبط با آب در ۵۰ سال گذشته بر فهرست بلایا غالب بوده و ۷۰ درصد از کل مرگ و میرهای مربوط به بلایای طبیعی را تشکیل می‌دهد. از سال ۲۰۰۰ بلایای ناشی از سیل در مقایسه با دو دهه قبل ۱۳۴ درصد افزایش یافته است و بیشترین تلفات و خسارات اقتصادی ناشی از سیل در آسیا ثبت شده است. تعداد و مدت خشکسالی‌ها نیز در همین مدت ۲۹ درصد افزایش یافته است. همچنین کیفیت آب نیز تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی قرار می‌گیرد، زیرا پیش بینی می‌شود افزایش دمای آب و سیل و خشکسالی‌های مکرر باعث تشدید بسیاری از اشکال آلودگی آب، از رسوبات گرفته تا عوامل بیماری زا و آفت کش‌ها شود.

هنگامی که آب کمیاب یا آلوده باشد، یا زمانی که مردم فاقد دسترسی یا دسترسی نابرابر به آب داشته باشند، تنش‌ها بین جوامع و کشورها افزایش می‌یابد. با افزایش تأثیرات تغییرات آب و هوا و افزایش جمعیت جهان، ما باید حول حفاظت از ارزشمندترین منابع خود متحد شویم. با همکاری یکدیگر برای ایجاد تعادل بین حقوق و نیازهای بشری، آب می‌تواند یک نیروی تثبیت کننده و یک کاتالیزور برای توسعه پایدار باشد.

محدود کردن گرمایش زمین به ۱.۵ درجه سانتیگراد در مقایسه با ۲ درجه سانتیگراد، تقریباً جمعیت جهان که انتظار می‌رود از کمبود آب رنج ببرند را به نصف کاهش خواهد داد. از طرفی اکوسیستم‌های آبی سالم و مدیریت بهبود یافته آب می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده و در برابر خطرات آب و هوایی محافظت کند.

آب می‌تواند صلح ایجاد کند یا ایجاد کننده جرقه درگیری باشد. سلامت، بهداشت و رفاه عمومی، سیستم‌های غذا و انرژی، بهره وری اقتصادی و یکپارچگی زیست محیطی همگی متکی به چرخه آب با عملکرد خوب و مدیریت عادلانه هستند.

موضوع روز جهانی آب در سال ۲۰۲۴ “آب برای صلح” است. هنگامی که ما در مورد آب همکاری می‌کنیم یک اثر موج مثبت ایجاد می‌کنیم-تقویت هماهنگی، ایجاد رفاه و ایجاد انعطاف پذیری در برابر چالش‌های مشترک. در این روز جهانی آب همه ما باید حول آب متحد شویم و از آب برای صلح استفاده کنیم و پایه‌های فردایی پایدارتر و مرفه‌تر را بنا کنیم. همکاری در زمینه آب می‌تواند نیازهای آبی را متعادل و به ثبات جهان کمک نماید. همانطور که کشورها تغییرات آب و هوایی، مهاجرت دسته جمعی و ناآرامی‌های سیاسی را مدیریت می‌کنند، باید همکاری آب را در مرکز برنامه‌های خود قرار دهند. ما می‌توانیم با متحد شدن حول استفاده عادلانه و پایدار از آب- از کنوانسیون‌های سازمان ملل در سطح بین المللی تا اقدامات در سطح محلی، هماهنگی بین جوامع و کشورها را تقویت کنیم.

روز جهانی آب سال ۲۰۲۴ با هدف برجسته کردن مزایای مدیریت آب به عنوان مجرای صلح، نشان دادن مکانیسم‌ها و ابزارهای مؤثر برای افزایش همکاری و جلوگیری از اختلافات مرتبط با آب است و توجه ما را بر اهمیت حیاتی آب و تأثیر آن بر محیط زیست، سلامت و معیشت متمرکز می‌نماید.

منابع و مراجع:

1-https://www.un.org

2-https://www.unwater.org

3-https://unece.org

4-https://www.uesco.org

5-https://www.gwp.org

یادداشت از اصغر جهانی بهنمیری-واحد محیط زیست دفتر برنامه ریزی کلان شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران