جای خالی مالکیت معنوی میراث‌فرهنگی در موزه‌های خارجی
به گزارش خبرگزاری مهر، نشست تخصصی «تحکیم هویت فرهنگی کشور با تکیه بر میراث ناملموس فرهنگی با موضوع بررسی پیش‌نویس سند ملی میراث‌فرهنگی» امروز با حضور علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور، حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رسول وطن‌دوست پیشکسوت میراث‌فرهنگی، علی یزدی‌خواه نایب رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، فاطمه داوری مدیرکل حفظ و احیای بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی، زهره بزرگمهر کارشناس میراث‌فرهنگی، عبدالحسین وکیلی‌فرد مفاخر میراث‌فرهنگی، احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم در سالن فجر وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد.
فاطمه داوری مدیرکل حفظ و احیای بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در ابتدای نشست، گفت: موضوع حفاظت از میراث فرهنگی امری حاکمیتی است. مقام معظم رهبری در آغاز انتخابات دوره چهاردهم گفتند که مواریث میراث فرهنگی جز امکانات کشور است. همچنین مقام معظم رهبری چندی پیش در صحبت‌هایشان به نیاز به‌امید و کم کردن تکیه به بیگانگان تأکید کردند و راه برون رفت از آن را به جوشیدن درون و استخراج گنجینه‌های میراث فرهنگی می‌دانند. وقتی صحبت از میراث فرهنگی می‌کنیم دو رکن میراث ملموس و ناملموس و میراث طبیعی را خواهیم داشت. در کشور ما در حال حاضر بالغ بر ۴۰ هزار اثر ثبت ملی شده وجود دارد که ۳۴ هزار اثر ملموس و ۱۳۰۰ اثر طبیعی را داریم که بالغ بر ۱۹۱ محدوده بافت شهری و ۳۴ هزار هکتار محدوده بافت‌های تاریخی که محل سکونت مردم هستند و بخش بزرگی از اموال فرهنگی را در برمی گیرد.
او ادامه داد: ۲۸ اثر ثبت جهانی شده در حوزه میراث فرهنگی و طبیعی داریم و در بین ۱۰ کشور دارای بیشترین آثار جهان قرار دارد و در حوزه ناملموس با ۱۲ پرونده چند ملیتی در جایگاه دوم جهان و همچنین ۱۲ پرونده متعلق به ایران و در مجموع ۲۴ اثر در جایگاه پنجم جهانی داریم. ۲۰۶ پایگاه در عرصه میراث ملی و جهانی و ۱۰۷ پایگاه در بخش میراث جهانی داریم. همچنین ۸۳۶ موزه در کشور داریم که ۲۵۹ موزه وابسته به میراث و ۳۲۴ موزه وابسته به سایز دستگاه‌ها و ۲۱۶ موزه وابسته به بخش خصوصی است.
معضل بزرگ میراث فرهنگی چیست؟
رسول وطن دوست پیشکسوت میراث فرهنگی، در ادامه این نشست گفت: من این سند را به دقت مطالعه کردم. به نظر من این سند راهبردی است. تعریفی که در این سند از میراث فرهنگی وجود دارد، برای ۳۰ سال پیش است و سال‌هاست این تعریف تغییر پیدا کرده و باید تعریف میراث فرهنگی بازنگری شود.
وی ادامه داد: میراث فرهنگی وجه دیگری هم دارد و آن هم سرمایه و دارایی فرهنگی است و این سرمایه فرهنگی نقش اساسی در توسعه پایدار کشور دارد. نکته بعدی این است که ایران باید در منطقه قطبیت پیدا کند و جای آن را در این سند خالی می‌بینم. ایران باید از جهت میراث فرهنگی مرکز منطقه باشد که باید در این سند به آن اشاره شود.
وطن دوست افزود: معضل بزرگ میراث‌فرهنگی کشور از هزاران سال پیش شروع شده و میراث فرهنگی ایران میراث دولتی است و از همان زمان تا امروز دولت متکفل میراث فرهنگی است و جدا شدن میراث فرهنگی از دولت نیاز به سرمایه‌گذاری طولانی مدت دارد.
شفاف‌سازی برای زمان‌بندی واژه تلاش در سند ملی میراث فرهنگی
زهره بزرگمهر پیشکسوت میراث‌فرهنگی در ادامه گفت: در سند ملی میراث فرهنگی به موضوع تلاش اشاره شده است. این لغت تلاش، کلمه سهل و ممتنعی است و ما زمان‌بندی آن را نمی‌دانیم و سوالم این است چه زمانی قرار است اجرا شود و به چه شکلی اجرا شود؟
عبدالحسین وکیلی فرد چهره ماندگار میراث فرهنگی، گفت: در سند ملی میراث فرهنگی نکاتی است که باید بررسی شود. ما هرچه در محدوده جغرافیایی ایران امروزی بگوییم حداقل یک پنجاهم ایران فرهنگی است و می‌تواند رتبه ایران را در جهان بالا ببرد. دولت باید بداند کارهای اجرایی در میراث فرهنگی نباید برگشت مالی داشته باشد، چراکه برای ما برگشت فرهنگی دارد و این مهمتر است.
جای خالی مالکیت معنوی میراث فرهنگی در کشورهای دنیا
فائق توحیدی پیشکسوت میراث فرهنگی نیز در ادامه این نشست گفت: جای خالی مالکیت معنوی میراث فرهنگی در کشورهای دنیا را در این سند ملی به چشم می‌خورد، اینکه ما چگونه می‌توانیم مالکیت معنوی خودمان را در مجموعه‌ها و موزه‌های تمام دنیا که پر از اشیای ایرانی هستند، حفظ کنیم موضوع مهمی است. باید بگوییم ما قصد نداریم این اشیا را از شما پس بگیریم یا حتی مالکیت‌شان را هم نمی‌خواهیم و نگران حفاظت‌شان هم نیستیم فقط می‌خواهیم اسمی از ایران در این موزه‌ها آورده شود.
وی ادامه داد: دریافت مالکیت معنوی‌اشیایی که در موزه‌های خارج از کشور وجود دارد، تبعات خوبی برای ما دارد از جمله اینکه در کاتالوگ‌ها نامی از ایران بیاورند، اولویت نمایشگاه با ما باشد، پژوهشگرهای ما در آنجا همکاری داشته باشند و از همه مهمتر اینکه اسم ایران برجسته‌تر باقی بماند.
