«خواب بزرگ» برای رویای آمریکایی/ غرب بیخیال ما نمیشود!
احسان امی کارگردان مستند «خواب بزرگ» در رابطه با انتخاب عنوان این مستند و دلایل پرداختن به این موضوع به خبرنگار مهر گفت: جرج کارلین استند آپ کمدین مشهور آمریکایی در رابطه با رویای آمریکایی میگوید «می دانید چرا به آن میگویند رویای آمریکایی چون باید خواب باشید تا آن را باور کنید»؛ بحث رویای آمریکایی موضوع خیلی جدی است و فقط شامل مردم و ملیت آمریکایی نمیشود و تصویری است که شاید در ذهن تمام مردم جهان وجود دارد. حاکمیت آمریکا این تصویر را مدیون فعالیت رسانهای است و سردمداران آمریکایی میدانند که رویای آمریکایی یک فریب بزرگ است.
وی افزود: اما مواردی مثل سینمای هالیوود این موضوع را که آمریکا سرزمین فرصتها است به باور مردم رساندهاند و شما با هر سطحی از امکان، قابلیت دارید تا بهترینها را رقم بزنید و این به خود افراد بستگی دارد در حالی که این یک دروغ بزرگ است و تبعیض بزرگ و فقر و فلاکتی که مردم آمریکا را گرفتار کرده در رسانههای بزرگ مثل هالیوود انکار و سانسور میشود. هالیوود خیلی گزینشی به این موارد میپردازد از همین رو موضوع اصلی ما در این مستند رویای آمریکایی است و از منظر تصویری که هالیوود ارائه میدهد نشان میدهیم چنین چیزی وجود ندارد و تنها یک خواب بزرگ است.
این کارگردان در رابطه با موانع و چالشهای تولید این مستند، توضیح داد: پرداختن بیش از حد به موضوعات غربی منجر شده است عدهای فکر کنند موضوع غرب سهل و راحت است و بدون مطالعه و با سطحی نگری و با دانش سطحی میتوان به حاکمیت غرب پرداخت؛ ما سعی کردیم در «خواب بزرگ» از منظر تخصصی به چرایی دروغ بودن رویای آمریکایی بپردازیم و سعی کردیم از منظر سینما و به شیوهای تکنیکی یا به تعبیری فرمالیستی سراغ مطالعه متون سینمایی برویم و با بررسی متون به موضوعات مختلف پرداختیم مثلاً آزادی بیان در حاکمیت آمریکا را از منظر مک کارتیسم مورد بررسی قرار دادیم.
وی با اشاره به ماجرای مک کارتیسم ادامه داد: کمیتهای در زمان جنگ سرد تشکیل شد که به کمیته تفتیش عقاید مشهور است و افراد مختلفی را در رابطه با تفکرات کمونیستی مورد تفتیش قرار داد. این اتفاق در هالیوود بسیار بارز بود و عدهای مورد تفتیش عقاید قرار گرفتند و عدهای نیز بقیه را لو دادند در حالی که فعالیت حزب کمونیسیت تا یک زمانی در آمریکا قانونی و آزاد بود و ما با بررسی این عنوان بحث آزادی بیان در آمریکا را بررسی کردیم.
امی ادامه داد: در جامعه آمریکا افراد به صرف اینکه چنین تفکری داشتند از کار اخراج و محروم شدند اما این موضوع متعلق به بازه جنگ سرد نیست بلکه در سال ۲۰۰۷ هم استاد دانشگاهی در رابطه با ۱۱ سپتامبر تنها ۲ سوال مطرح میکند و یک پروفسور دانشگاه که به بررسی ۱۱ سپتامبر و تسری آن به همه انگهای قبلی آمریکا میپردازد در این رابطه میگوید هر جا آمریکا اقدام نظامی کرده است افراد قربانی بودهاند و به دلیل همین نظرات از دانشگاه اخراج میشود و حتی در دادگاه فرصت اعتراض هم پیدا نمیکند.
وی یادآور شد: ما در این نقطه متوقف نشدیم و در ادامه بررسی کردیم که همین آمریکا مجوز قرآن سوزی توسط یک کشیش آمریکایی را میدهد و با بررسی این تناقضات از منظر کمیته تفتیش عقاید و فیلمهای مرتبط با آن به پوچ بودن ادعای واهی آزادی بیان پرداختیم، در این فیلمها تاکید میشود تفتیش عقاید متعلق به گذشته است در حالی که ما با بررسی موارد مختلف ادامه دار بودن این تفکر را بررسی کردهایم.
این مستند ساز با اشاره به اینکه سینما به هنر بی سوادی معروف است و هر کسی از هر طبقهای با هر مقدار سوادی میتواند مخاطب سینما باشد، گفت: شاید به واسطه همین نگاه، عموم متصور اند که برای تحلیل و نظر دادن در باب سینما نیاز به تخصص وجود ندارد، در حالی که برای خوانش و رمزگشایی فیلم مهم است که بر علم سینما واقف باشیم و بتوانیم تصویر را مثل متن خوانش کنیم از همین رو بدون اینکه بخواهیم فرامتن را بررسی کنیم یا از فلسفه کمک بگیریم خودمان با تصاویر مواجه مستقیم داشتیم و معانی را استخراج و تلاش کردیم تا این مستند با کارهای انجام شده در گذشته تفاوت داشته باشد. در واقع در مستند «خواب بزرگ» بحث سینمایی را بر بحثهای محتوایی تقدم دادیم و آثار را از نظر ساختاری و سینمایی مورد بررسی قرار دادهایم.
کارگردان مستند «خواب بزرگ» عنوان کرد: به این موضوع زیاد برخورد کردهایم که گفته میشود ما خودمان این همه مشکلات اقتصادی داریم و چرا باید سراغ یک کشور دیگر برویم. معتقدم این امکان که فقط به خودمان بپردازیم و بتوانیم بیخیال غرب شویم وجود ندارد بلکه با مراجعه به گذشته تاریخی متوجه میشویم این غرب است که بیخیال ما نمیشود. غرب باید نسبت به دخالتهایی که در حاکمیت ما داشته است پاسخگو باشد.
وی با اشاره به اتفاقات متعدد در حاکمیت آمریکا برای به چالش کشیدن حاکمیت کشور ایران، گفت: آمریکا برای ساقط کردن حاکمیت ایران سرمایه گذاری میکند و موسساتی وجود دارند که علناً میگویند میخواهیم حکومت ایران ساقط شود. حتی قبل از حمله به عراق جلسه توجیهی در سنا برگزار و بحث سرنگونی حاکمیت ایران مطرح میشود. بحث بر سر این است که باید از طریق ماهواره و اینترنت حاکمیت را ساقط کرد و اگر گمان کنیم نباید به غرب بپردازیم بیش از حد ساده انگاری است.
وی در پایان صحبتهایش متذکر شد: اساساً ذات آمریکا ذات اشغالگری است به عنوان مثال هاوایی ایالت پنجاهم آمریکا جزیرهای است که کشوری مستقل بوده و با حاکمیت پادشاهی در سایر کشورها سفارت خانه داشته است اما آمریکا با کودتا، نظام پادشاهی آنجا را سرنگون کرده و هاوایی ایالت پنجاهم آمریکا میشود پس اشغالگری فقط محدود به رژیم صهیونیسیتی نیست و اگر گذشته تاریک آمریکا و بیرحمی آنها را نبینیم این روشنگری اتفاق نمیافتد. در این مستند ادعاها راجع به حقوق بشر و آزادی بیان با تولیدات خود آمریکا بررسی شده است. تلاش کردهایم با بررسی این تولیدات آمریکایی نسبت به دروغ بودن همه این ادعاها روشنگری انجام دهیم.
مستند «خواب بزرگ» به بررسی سینمای هالیوود و پشت پرده سیاستهای آمریکایی میپردازد.