اصغر فرهادی بخشی از هنر انقلاب است/ هنری که نگاه اصلاحی دارد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی دانشگاه سوره، چهارمین و آخرین نشست از هفته هنر انقلاب اسلامی با هدف بررسی سیر تحول هنر انقلاب اسلامی با حضور محمدحسین ساعی رییس دانشگاه سوره، مرتضی گودرزی دیباج استاد دانشگاه و پژوهشگر هنرهای تجسمی،‌ امیررضا مافی مدیر مرکز انیمیشن سوره و تاج‌بخش فناییان دانشیار دانشگاه سوره برگزار شد. همچنین رامتین شهبازی نیز دبیری مجموعه نشست‌های هنر انقلاب اسلامی را برعهده داشت.

در ایام انقلاب هنر اجتماعی می‌شود

مرتضی گودرزی دیباج، استاد دانشگاه و پژوهشگر هنرهای تجسمی در ابتدای سخنانش بیان کرد: من با مقوله هنرهای تصویری معطوف به سینما و نمایش اصلاً کاری ندارم؛ چون استادان مطرحی دارد، فقط در مورد هنرهای تجسمی حرف می‌زنم که ترکیبی از نقاشی و گرافیک است که برای اولین‌بار در ایران و جهان اتفاق افتاد و تابه‌حال انجام نشده بود.

وی افزود: ۲۳ سال تحقیق و جستجوهای میدانی تبدیل به کتابی شد که بیشتر آن میدانی کار شده است. کسانی که در این کار هستند می‌دانند که پژوهش‌های میدانی مثل دلار اصل می‌ماند در برابر دلار قلابی؛ بنابراین کار بسیار سختی است. دریایی از کارهای مطالعاتی انجام شده که می‌توان روی آن تحقیق و پژوهش کرد.

گودرزی اظهار کرد: هنر انقلاب یک گرایش قوی نزدیک به مکتب است اگر به یک یا همه یا چند اثر توجه کرده و این توجه در چند اثرش دیده شود می‌توان آن را هنر انقلاب نام‌گذاری کرد. وقتی قرار است در جامعه‌ای انقلاب صورت بگیرد؛ یعنی تغییر نظام سیاسی قبلی به‌نظام سیاسی دیگر، یعنی نظام سیاسی‌اجتماعی فعلی منعطف نمی‌شود.

وی ادامه داد: در ایام انقلاب هنر اجتماعی شده و وارد عرصه اجتماع می‌شود، هنر ما هنر مردمی است؛ اما هنر اجتماعی که بیاید تذکر دهد، تغییری ایجاد کند و … نیست.

گودرزی معتقد است که برخی از هنرمندان پیش از انقلاب حتی نمی‌دانستند که انقلاب می‌شود ولی پول‌های خود را تبدیل به چاپ آثار خود می‌کردند و این آثار با توده‌های مردم ارتباط برقرار کردند.

استاد دانشگاه و پژوهشگر هنرهای تجسمی بیان کرد: هنر انقلاب هنر مفید است نگاه پیامبرگونه و نگاه اصلاحی دارد. هنر انقلاب به همه افراد تذکر می‌دهد. یک نگاه رو به‌ جلو با امیدآفرینی دارد که ما را به‌ جلو سوق می‌دهد. تاریخ، حکمت، نشانه‌شناسی و موارد دیگر در مورد انقلاب روی زمین‌ مانده و می‌بایست روی آن تحقیق و پژوهش انجام داد. در ابتدای هنر انقلاب تصویر امام (ره) کمتر کار می‌شد و بعد از آنکه تصویر امام (ره) در آثار هنر انقلاب کار شد، بر جنبه‌های معنوی آن تأکید شد.

گودرزی بیان کرد: شهید مرتضی آوینی درباره هنر بحثی دارد که معطوف به پیام حضرت امام (ره) است و این نکته که هنر، دمیدن روح تعهد در انسان است.

ما به لحاظ هنری به‌ویژه هنرهای نمایشی باید به گذشته برگردیم

تاج‌بخش فناییان دانشیار دانشگاه سوره نیز در این نشست اظهار کرد: ما از خودبیگانه شدیم، انقلاب شد که ما خودمان را بشناسیم. مبانی انقلاب بحث‌های فرهنگی است. حال باید پرسیده شود که انقلاب به چه معناست. برای چه چیزی انقلاب شد. شهیدها و خون‌ها رفته‌اند تا این انقلاب برای ما شود. این شوخی نیست؛ ولی واقعیت ماجرا دقیقاً همین است که به این مساله نپرداخته ایم.

وی افزود: ما به لحاظ هنری به‌ویژه هنرهای نمایشی دقیقاً باید به گذشته برگردیم چرا که به هرآنچه سوال بوده، از طریق مولوی، عطار، فردوسی و … پاسخ‌های درستی داده شده است. اما اصل ماجرا چیست؟

دانشیار دانشگاه سوره بیان کرد: به گمانم شهید آوینی در آرزوی چنین فرهنگی حاضر بود شهید شود و جان خود را بدهد. جان‌دادن و دل‌کندن اصلاً شوخی نیست. باید یک آرمان بلندی وجود داشته باشد تا یک انسان متفکر و آشنا با دین و فرهنگ و هنر راضی شود جان خود را بدهد.

شخصیت شهید سلیمانی انسان ملی است

محمدحسین ساعی، رییس دانشگاه سوره نیز اظهار کرد: شخصیت شهید سلیمانی، انسان امتی، جهانی، ملی و حتی فراتر از اینها است. ملی‌گرایی شهید سلیمانی هیچ تعارضی باشخصیت جهانی او ندارد. انقلاب اسلامی هم از جنس همین افراد است.

رییس دانشگاه سوره ادامه داد: سیر تحول اجتماعی که موضوع هفته هنر انقلاب است، مفاهیمی مثل زنان، حقوق بشر، تحولات اجتماعی، یک رویکرد حاوی پیش‌فرض‌های گسترده است و باید درباره تک تک آنها صحبت کرد.

وی ادامه داد: اگر انقلاب نبود شجریانی هم به وجود نمی‌آمد. اصغر فرهادی بخشی از هنر انقلاب اسلامی است. هنرمند چه خودش بخواهد چه نخواهد بخشی از انقلاب است. آدم‌ها در طول تاریخ به‌واسطه آن اتفاقاتی که می‌افتد در مسیر ارایه حق قدم می گذارند. با این تفسیر شاید اگر به هنرمندی این را بگوییم، خودش نیز باور نکند که نقشی در انقلاب داشته است. شهید آوینی جمله‌ای دارد که می گوید «نسبت ما با خدا چگونه است؟» و به نظرم تقریباً همه اتفاقات هنری که بعد از انقلاب اسلامی افتاده است بخشی از درک ما از هنر اسلامی را در خود دارد.

رییس دانشگاه سوره بیان کرد: شهید آوینی بحث مفصلی دارد که ما اصلاً سینمای اسلامی نداریم. در مصاحبه‌اش با مجله فیلم می‌گوید هنر دینی هنری است که بتواند یک نیاز را از جامعه بردارد. این جامعه نیاز به طنز دارد یا خیر؟ دانستن جواب و چگونگی اینها هنر انقلاب اسلامی است.

هنر معطوف به حق است

امیررضا مافی مدیر مرکز انیمیشن سوره نیز در این نشست بیان کرد: ما استادان هنری فراوانی داریم که خوب آموزش می‌دهند؛ اما استادان کمتری داریم که بتوانند هنرمندانی را تربیت کنند.

وی افزود: هنر معطوف به حق یعنی هنر معطوف به امر حق که مطلق است. از این نظر هرکدام از ما نسبتی با حق داریم، لذا هنر انقلابی ضمن اینکه بعد از رخ‌دادنش قابل‌ بررسی است اما یک مسیر و جریان است. هنرمند انقلابی سالک و طارق طریق است. این‌طور نیست که تمام شود. حق تمام نمی‌شود.

مدیر مرکز انیمیشن سوره بیان کرد: اما انقلاب اسلامی با همه ویژگی‌هایی که دوستان فرمودند یک حرکت مسیری بود برای احقاق حق. برای اینکه امام (ره) حرکتی رو به‌سوی حق در مردم ایجاد کرد. اگر هنری خلق کنم که رو به‌سوی حق داشته باشد هنر انقلابی است.

مافی عنوان کرد: آیا من معتقدم که هر اثری که زیبایی‌شناسی نداشته باشد هنر محسوب می‌شود؟ خیر اما باید التفات به حق داشته باشد.

وی در بخش دیگر این نشست با اشاره به اینکه حوزه انیمیشن یک وجه کاملاً صنعتی دارد، یادآور شد: میان هنرهای ما صنعتی‌ترین آنها انیمیشن است. خلق هنر با استفاده از سیستم‌ها و تکنولوژی به‌عنوان لوازم در کنار ما آمده‌اند.

مدیر مرکز انیمیشن سوره بیان کرد: ظهور تکنولوژی درحالی‌که ما در دوره پساتکنولوژی قرار داریم اگر در خدمت التفات حق باشد خوب است. هرچه تکنولوژی فراتر رفت کار آسان‌تری کردند؛ اما دیگر اثر ماندگاری نیست. اسپیلبرگ «پارک ژوراسیک« را می‌سازد اما از سال ۲۰۱۰ هر چیزی که می‌سازد دیگر در ذهن‌ها نمی‌ماند. تکنولوژی علی‌رغم اینکه کمک زیادی می‌کند، اما ماندگاری را کم‌رنگ می‌کند. دوره‌ای که حتی هوش مصنوعی شما را بی‌نیاز از خلاقیت می کند.

وی در پایان گفت: در دهه ۹۰ ما به لحاظ تکنیکال به جهان نزدیک شدیم اما در واقع هیچ‌وقت به جهان نزدیک نشدیم به دلیل اینکه این هنرمندان خودآموز هستند. در تولید حرفه‌ای ما معطوف به آثار حرفه‌ای هستیم؛ اما ما باید انقلاب را پویا ببینیم. انقلاب یعنی لحظه‌به‌لحظه نو شدن. یک‌جهت دارد و آن هم جهت حق است و آنچه عمل می‌کنیم خیر است و با شر مقابله دارد. رسیدن به مرزبندی در گرو شناخت و حق و تعریف درستی از آن است.