علوم اجتماعی امروز درک درستی از سلبریتی‌ها ندارد
به گزارش خبرنگار مهر، اولین همایش ملی فرهنگ شهرت؛ تحولات هنر، رسانه و جامعه با سخنرانی پرفسور آرتور آسابرگر استاد رشته ارتباطات در دانشگاه سانفرانسیسکو، سید سعیدرضا عاملی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و استاد علوم ارتباطات و ابراهیم فیاض جامعه شناس در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
عاملی در ابتدای صحبت‌های خود در این همایش شهرت را پدیده‌ای اجتماعی دانست که با خلقت انسان عجین است و بیان کرد: شهرت در لباس جدید بعدی فراگیرتر و جهانی‌تر دارد. در این مسیر برای طبقه بندی جهانی شدن می‌توان از دو دوره سنتی و مدرن نام برد. شهرت در دوره سنتی از خصیصه “شدن” برخوردار است و در دوره صنعت وارد سناریوی صنعت می‌شود. شهرت در دوره سنتی در قلمرو سیاستمداران و دانشمندانی چون بوعلی سینا که چند وجهی بودند قرار می‌گیرند. قهرمانان همیشه در تاریخ در دایره شهرت قرار داشتند و به نوعی رفتار و کردار آنان تأثیرگذار بود
دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در این دوره که از سلبریتی‌ها صحبت می‌کنیم باید فرهنگ شهرت و سلبریتی را ریشه یابی کنیم. با به وجود آمدن صنعت چاپ توسعه قدرت معنی صنعتی پیدا کرد. در ظهور ارتباطات و به لحظه شدن فرایند ارتباط صحنه دیگری از شهرت را تجربه کردیم و تراکم بزرگی شکل گرفته است. از بین ۵ و نیم میلیارد کاربر اینترنت ۹۵ درصد در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند و متوسط ساعتی که صرف می‌کنند ۶ و نیم ساعت است که این امار در جامعه ما از متوسط دنیا بالاتر است. این تراکم ارتباطی در معماری خوشه‌ای که یکی را به همه متصل می‌کند تراکنش بالایی از ارتباطات را به وجود میاورد.
عاملی گفت: همه این ارتباطات کیفی و عمیق نیست. در این محیط پر تراکم چهره‌ها و نفوذگرها ظرفیت بالایی پیدا کردند. وقتی به ارزش سرمایه رسانه‌ها توجه می‌شود متوجه قدرت کسب و کار آنان می‌شویم. امروزه رسانه‌ها با گردش مالی بالایی رو به رو هستند به طوری که ارزش گوگل بالای ۳ تریلیون دلار است. یوتیوب با دارا بودن ۲ میلیارد و ۶۵۰ کاربر هم محتوای رسانه‌ای را بارگذاری و هم دریافت می‌کند. توئیتر و اینستاگرام با ۲ میلیون کاربر در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. در کشور خودمان آپارات ۵۰ میلیون کاربر و ایتا ۳۰ میلیون کاربر دارد و با چند میلیون کاربر در این فضا مواجه هستیم.
وی با توصیفی از وضعیت دنیای امروز بیان داشت: امروز با فرامحلی شدن و جهانی شدن، صنعت ارتباطات فضایی را برقرار کرده که با دنیا ارتباط داشته باشیم. در این فضا شهرت بازتولید شده و شهرت سنتی در مقابل شهرت صنعتی قرار گرفته است. اولین خصیصه شهرت گرایی در دوره جدید این است که در یک ظرف رقومی، ترکیبات بی شماری را پدید می‌آورد که تکثر در بروز یکی از قابلیت‌های آن است. فضای کالایی شده زندگی، که از طریق چهره‌ها رفتار و کردار را دریافت می‌کند، نتیجه وضعیت امروز است.
این استاد ارتباطات با تاکید بر اینکه صنعت آگهی‌های جدید تأثیر عمیقی بر شبکه عصبی انسان دارد بیان کرد: در پژوهشی بیش از ۲۰۰ هزار نفر آموزش فهم شبکه عصبی را مطالعه کردند و به این نتیجه رسیدند که حالت‌ها، رفتارها و بازی‌های چهره‌های سلبریتی‌ها مهندسی شده و ساختگی است.
عاملی با انتقاد از اینکه امروز جامعه شناسی و علوم سیاسی و علوم اجتماعی درک عمیقی از وضعیت سلبریتی ها ندارند به جنبه‌ای دیگر از نتایج گسترش فرهنگ شهرت اشاره کرد و افزود: شهرت در معنای دیگری با نفوذ و آزار گره خورده است. در این فضا آزار بسیار گسترده است و افراد سرخوردگی زیادی پیدا می‌کنند تا جایی که خشونت رفتاری و تحمیل رفتاری پدید می‌آورند، مثل تاریخ‌های رندی که برای زایمان انتخاب می‌شود.
وی با بیان این نکته که طرفداران چهره‌ها در دوره‌های مختلف فرق کرده‌اند بیان داشت: وقتی به محتوای موسیقی کره‌ای توجه می‌کنیم می‌بینیم بیشتر به عشق و محبت پرداخته اند شاید به این واسطه که ما در فضای جنگ زندگی می‌کنیم و با این اقدام می‌خواهند مردم را از این فضا دور کنند.
دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی با ارائه راهکاری گفت: دانش اجتماعی در ایران نیازمند به تقویت است چرا که کمک می‌کند ما سلامت اجتماعی را در پیوست دانش اجتماعی به دست آوریم. رمز گشایی و برملا سازی نقشه عصبی تأثیرگذاری بر اثر سلبریتی‌ها در فضای مجازی کار دیگری است که می‌تواند صورت بگیرد. تقویت الگوها و ستاره‌های متعالی در زندگی راهکار دیگری است، همانطور که در قرآن خداوند پیامبر را به عنوان الگو معرفی می‌کند.
