انقطاع از فرهنگ اصیل ایرانی پس از دوران صفویه شروع شد

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست «زنِ ایرانی، از منظرِ ایرانی» از سلسله نشست‌های بازایران‌شناسی، سه‌شنبه اول اسفند با حضور سیده راضیه یاسینی دانشیار پژوهش هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و دبیری زهره شیرین‌بخش عضو هیأت علمی بنیاد ایران‌شناسی در محل بنیاد ایران‌شناسی برگزار شد.

یاسینی در ابتدای این‌نشست پس از اشاره به ضرورت تجدیدنظر در مبادی شناخت انسانِ ایرانی، و به تبع، زنِ ایرانی در مطالعات ایرانشناختی، موضوع «هویت اصیل زنِ ایرانی در فرهنگ ایرانی در دوره‌های ایرانِ باستان و ایران اسلامی»، با نگاهی به کهن الگوها و الگوهای مطلوب، را به بحث گذاشت و گفت: این سوال مطرح است که برای بازشناسی هویت ایرانیان، آیا می‌توان صرفاً به منابع تاریخی رجوع و به آنها اعتماد کرد؟ و آیا می‌توان از منابع غیرمکتوب هم بهره برد؟

وی افزود: در ایران باستان، انسان ایرانی و نیز زن ایرانی، علی‌رغم تحولات فرهنگی، هویت اصیل خود را داشت اما به‌تدریج طی هزاره‌ها و تا رسیدن به زمان کنونی از آن فاصله گرفته است. دلیل این امر انقطاع از فرهنگ اصیل ایرانی است که به‌تدریج پس از دوره صفویه برای جامعه ایران رخ داد.

این‌پژوهشگر در ادامه ضمن مرور جایگاه زن در تمدن‌های مشرکانه، ادیان توحیدی و نیز جاهلیت عرب، به تحولات جایگاه فردی و اجتماعی زنان پیش و پس از ورود اسلام به ایران پرداخت و گفت: با توجه به تعالیم والای دین اسلام، جایگاه زن دستخوش تحول بنیادین در همه عرصه‌ها شد. ادبیات و هنر، به‌ویژه هنر نگارگری، دو متن قابل‌اعتماد برگرفته از حکمت در ایران اسلامی، برای شناخت هویت زنِ ایرانی در زمانه خود است.

یاسینی با شرح مصادیقی در ادبیات ایران، از جمله در آثار فردوسی، نظامی، سعدی، ناصرخسرو و … به خوی و خصلت زن ایرانی از منظر حکمت اسلامی اشاره کرد و گفت: ادبیات حکیمانه فارسی نشان می‌دهد هویت زن ایرانی، با ویژگی‌هایی از جمله فرزانگی و دلاوری و همسری و مادری، حجب و حیا، پاکدامنی، متانت و وقار، تبیین شده است که این خصایص، در آثار نگارگری در قرن‌های گذشته به روایت تصویر درآمده است.

وی در پایان سخنرانی خود، بر اهمیت رجوع به اصالت‌های حکمی در فرهنگ ایرانی برای شناخت هویت زن ایرانی تأکید کرد.