سلسله‌های غیرایرانی حاکم بر ایران هم تلاش می‌کردند فارسی بیاموزند
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد حسین رجبی‌دوانی رئیس بنیاد ایران‌شناسی دوشنبه ۱۹ آذر با حضور در همایش بین‌المللی بزرگداشت استاد شهریار در دانشگاه استانبول ترکیه که توسط وابستگی فرهنگی سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در استانبول و با همکاری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات این دانشگاه برگزار شد، به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی در ابتدای سخنان خود درباره شهریار گفت: این شاعر بزرگ ایرانی با ذوق و قریحه خدادادی خود به زبان‌های فارسی و آذری اشعار زیبایی سروده است و شهریار به این سبب در تاریخ ماندگار شده است.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی در ادامه گفت: شعر فارسی پس از اسلام و آمیخته شدن با مضامین معنوی و قرآنی و تعالیم نبوی غنای بسیاری یافت و شعر فارسی با تلاش‌های شاعرانی همچون رودکی، دقیقی و بعد فردوسی جاودانه شد؛ طوری که نه تنها سامانیان ایرانی و فارسی‌زبان، بلکه سلسله‌های غیر ایرانی از جمله غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان نیز که بر ایران سیطره می‌یافتند، خود زبان فارسی می‌آموختند و آن را زبان رسمی دربار خویش می‌ساختند و شاعران پارسی‌گوی را نیز به خدمت می‌گرفتند و در این میان شاعرانی مانند مولانا، سعدی و حافظ بیشتر جلوه می‌کردند زیرا اشعار آنان با مضامین معنوی و آیات قرآنی و احادیث نبوی ممزوج شده بود و از آنها روح می‌گرفت.
رجبی دوانی گفت: پس از به قدرت رسیدن سلسله صفویه و اعلام مذهب شیعه اثنی عشری به عنوان مذهب رسمی ایران، با حمایت پادشاهان این سلسله به ویژه شاه طهماسب، سرودن اشعار در منقبت اهل بیت علیهم‌السلام و مداحی و مراثی آنان گسترش یافت و شتاب‌گرفت. تشویق شاه‌طهماسب دلیل سرودن دوازده بند جاودانه محتشم کاشانی است. از میانه دوران قاجار که تجددگرایی و غرب‌زدگی در ایران گسترش یافت، منقبت سرایی رو به ضعف گذاشت و اگرچه همچنان منقبت‌سرایی اهل بیت (علیهم‌السلام) وجود داشت اما اشعار بلند و جاودانه‌ای هم‌پای دوازده بند محتشم پدید نیامد.
وی افزود: با روی کار آمدن حکومت پهلوی و دین‌ستیزی و ممنوعیت فعالیت‌ها و شعائر مذهبی از یک سو و نیز پیدایش سبک شعری جدید به نام شعر نو می‌رفت که سنت زیبای منقبت‌سرایی به تاریخ سپرده شود. اما استاد شهریار پس از تحولی معنوی و عرفانی که در او ایجاد شده بود، در آن فضا با اخلاص و ایمان کامل به ولایت اهل بیت (علیهم السلام) منقبت‌سرایی را، آن هم در اوج زیبایی احیا کرد.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی، تفاوت بزرگ شهریار با محتشم را در این نکته دانست که حکومت وقت از محتشم کاشانی حمایت می‌کرد ولی استاد شهریار در فضایی که مخالف با شعائر دینی بود، منقبت سرایی می‌کرد و غزلیات قیام محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)، علی ای همای رحمت، شب و علی، کاروان کربلا نمونه‌های برجسته‌ای از آثار شهریار شعر ایران است. غزل شب و علی از جمله بهترین شعرهای تاریخ ادبیات فارسی با موضوع امیرمومنان (علیه‌السلام) است که به عقیده صاحب‌نظران از مثنوی عظیم و ماندگار مولانا و اشعار او در مورد حضرت علی (علیه‌السلام) چیزی کم ندارد.
رجبی دوانی در بخش پایانی سخنان خود با بیان نقل قولی از شهریار گفت: شهریار ماند و انقلاب اسلامی را دید و زمانی که از او پرسیدند کدام شعر را دیدی که از همه اشعار زیباتر باشد، گفت شعری که مردم بر زبان جاری می‌کردند «خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار!»
وی جایگاه شهریار را در کنار شاعران بزرگی همچون فردوسی و نظامی حکیم دانست و ابراز امیدواری کرد برگزاری این همایش‌ها، موجب گسترش فرهنگ همگرایی در کشورهای حوزه زبان و ادب فارسی شود تا موجب تعمیق روابط گوناگون ملت‌ها گردد.
رجبی‌دوانی و نظام زاده معاون اطلاع‌رسانی و همکاری‌های علمی و بین‌المللی بنیاد ایران‌شناسی، در راستای گسترش تعاملات علمی و پژوهشی با دعوت وابستگی فرهنگی سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در استانبول به جمهوری ترکیه سفر کرده‌اند. شرکت و سخنرانی در همایش‌های علمی و فرهنگی، دیدار با ایران‌شناسان ترکیه و بازدید از دانشگاه‌ها، مراکز علمی، فرهنگی و موزه‌های این‌کشور از جمله برنامه‌های سفر رجبی دوانی در این‌سفر هستند.
