تولیدکنندگان محصولات حجاب تشکیلات منسجم ندارند
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب – زینب رازدشت: تولیدکنندگان محصولات حجاب یکی از صنف هایی هستند که متأسفانه مورد بی توجهی مسئولان قرار گرفته اند. تولیدکنندگانی که در این اوضاع اقتصادی و به صورت خودجوش در این مسیر قدم برداشته اند و همچون سربازان بی سلاح فعالیت خود را انجام میدهند.
به همین بهانه گفتگویی با فاطمه بشیری یکی از تولیدکنندگان محصولات حجاب در خصوص چالش های این حوزه به گفتگو نشستیم.
مشروح اینگفتگو در ادامه میآید؛
* خانم بشیری تولیدکنندگان محصولات حجاب با چه چالشهایی روبرو هستند؟
چالشهای پیش روی تولیدکنندگان محصولات حجاب بسیار است، اما برخی از این چالشها قابل رفع هستند و با تدابیر سادهای میتوان آنها را برطرف کرد. برخی از این موانع بهراحتی قابل حل هستند و ما از مسئولان ذیربط انتظار داریم که در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند. بارها و بارها پیگیریهای لازم را انجام دادهایم و حتی قولهایی از سوی مسئولان شنیدهایم، اما متأسفانه تاکنون به نتیجهای نرسیدهایم. پیگیریهای ما هیچگاه قطع نشده، اما به نظر میرسد مسئولان یا کملطفی کردهاند یا به دلیل تغییر سیاستهای دولت، این موضوع ناتمام مانده است.
دسترسی به محصولات حجاب یکی از اصلیترین چالشهای ما به شمار می رود. دسترسی جامعه هدف، یعنی قشر مذهبی، به محصولات حجاب است. تولید محصولات حجاب در کشور ما کم نیست، اما دسترسی به این محصولات برای مردم دشوار است. دلیل این امر، تمرکز تولیدات حجاب در برخی شهرها و محرومیت سایر شهرها از دسترسی آسان به این کالاهاست.
در در دو سال گذشته، حدود ۱۰ تا ۱۲ استان را تحت پوشش قرار دادیم و در تحقیقاتی که در نمایشگاههای استانی انجام دادیم، در بسیاری از استانها، حتی استانهای بزرگ، با کمبود محصولات حجاب مواجه شدیم. بنابراین، اولین مشکل تولیدکنندگان حجاب، ناتوانی در رساندن محصولات خود به مخاطبان و متقاضیان است. اینجا نقش مسئولان بسیار حیاتی است؛ آنها باید بستر لازم را فراهم کنند.
در دوره پیشین وزارت ارشاد، پیشنهاد ایجاد سکوهای ثابت فروش محصولات حجاب در همه استانها مطرح شد و ما از این پیشنهاد استقبال کردیم و پیگیر آن بودیم، اما متأسفانه دستگاههای ذیربط همکاری لازم را انجام ندادند. استانداری، شهرداری و حتی نمایندگان مجلس باید وارد عمل شوند. در بررسیهای میدانی، مشاهده کردیم که بسیاری از سازمانها فضاهای بلااستفاده زیادی دارند که میتوان از آنها بهعنوان پایگاه فروش محصولات حجاب استفاده کرد. مثلاً در برخی وزارتخانهها، فروشگاههای بزرگی وجود دارند که بلااستفاده ماندهاند و میتوان از آنها برای فروش محصولات حجاب استفاده کرد.
دومین چالش پیش روی تولیدکنندگان محصولات حجاب، عدم تمرکز آنهاست. ما اولین سکوی متمرکز محصولات حجاب را در تهران، در آذرماه سال گذشته، ایجاد کردیم. این اقدام کاملاً خودجوش و بدون حمایت هیچ ارگان یا سازمانی انجام شد. حدود ۷۰ برند حجاب در یک پاساژ واقع در مرکز تهران جمع شدند و مغازههایی را اجاره کردند. این مرکز با دکوراسیون زیبا و محصولات باکیفیت راهاندازی شد. تنها چیزی که نیاز داشتیم، توجه و حمایت مسئولان و تبلیغات مناسب بود، اما متأسفانه در این زمینه نیز با کملطفی مواجه شدیم.
اکنون از ما دعوت میشود تا در خبرگزاریها و صدا و سیما حضور پیدا کنیم، اما از ما خواسته میشود نام مکان را اعلام نکنیم. وقتی به عنوان تولیدکننده حجاب به پاساژهای مختلف مراجعه میکنیم، به دلیل فروش محصولات حجاب، مغازهای به ما داده نمیشود، چرا که آنها این موضوع را برای مراکز خرید خود دافعه میدانند.
حالا یک مجموعهای قبول کرده و این مکان را در اختیار ما گذاشته است. ما مغازهها را به قیمت روز بازار اجاره کردیم و فعالیت خود را شروع کردیم. اما متأسفانه بسیاری از مردم از وجود این مجتمع خرید که مختص خانوادههای مذهبی است، بیاطلاع هستند. این دومین معضل ماست؛ ما نیاز داریم دیده شویم، معرفی شویم و تبلیغ شویم. البته منظور ما این نیست که دولت تمام هزینهها را تقبل کند، بلکه ما حاضریم بخشی از هزینهها را خودمان بپردازیم، اما انتظار داریم حمایت شویم و این مکانها به درستی دیده شوند.
* در صحبت با کارشناسان متوجه شدیم دسترسی به مواد اولیه یکی از مشکلات تولیدکنندگان است. کمی در اینزمینه صحبت کنیم.
یکی دیگر از مشکلات تولیدکنندگان پوشاک، دسترسی به مواد اولیه است. خرید مواد اولیه بسیار دشوار و با قیمتهای فوقالعاده بالا انجام میشود. برای مثال، پارچهای که ما در شب عید سال گذشته با قیمت متری ۸۵ هزار تومان خریداری میکردیم، اکنون به ۱۷۵ هزار تومان رسیده است. شما ببینید چه تورمی بر روی پارچه وارد شده است! آیا ما میتوانیم قیمت لباسهایی که تولید میکنیم را دو برابر افزایش دهیم؟ قطعاً این کار در توان مردم و مخاطبان ما نیست که محصولات حجاب را با این قیمتهای بالا خریداری کنند. این موضوع بسیار نگرانکننده است و ما شاهد هستیم که برخی خانوادهها به دلیل ناتوانی در خرید چادر، آن را کنار گذاشتهاند. این واقعیتی است که نمیتوانیم انکار کنیم. محصولات حجاب بسیار گران هستند.
حاج آقای سلیمانی، از بزرگان این عرصه که سالهاست در این زمینه فعالیت میکنند، پیگیر این موضوع هستند که به مواد اولیه و محصولات حجاب مالیات تعلق نگیرد و سوبسیدهایی برای آنها در نظر گرفته شود تا با قیمت مناسب در اختیار تولیدکنندگان قرار بگیرد. این کار باعث میشود قیمت تمامشده محصولات کاهش یابد و ما بتوانیم آنها را با کمترین قیمت ممکن به دست مصرفکننده برسانیم.
قسم میخورم تمام همکاران من در حوزه تولید محصولات حجاب، کمترین سود ممکن را از این محصولات کسب میکنند. در حالی که در سایرتولیدات پوشاک ممکن است سودهای ۱۰۰ یا ۲۰۰ درصدی مشاهده شود، در محصولات حجاب سود تولیدکنندگان معمولاً بین ۳۰ تا ۳۵ درصد است. وقتی یک تولیدکننده حجاب که حتی بستر فروش مناسبی ندارد، مجبور است در نمایشگاهها شرکت کند تا محصولاتش را معرفی کند، این هزینهها به او تحمیل میشود و در نهایت ممکن است تنها ۱۰ درصد سود خالص به دست آورد. این موضوع بسیار ناراحتکننده و غمانگیز است.
به نظر می رسد مسئولان بایستی نگاه ویژهای به این موضوع داشته باشند و دغدغهمندانهتر به بررسی چالشهای پیشرو بپردازند. آنها میتوانند از خود ما نیز کمک بخواهند، چرا که ما میتوانیم راهحلهایی ارائه دهیم که با کمترین هزینه، بسیاری از این مشکلات را برطرف کند.
* اتاق فکری وجود دارد که مسئولان، نخبگان و تولیدکنندگان محصولات حجاب در آن حضور داشته باشند تا چالشها از زبان تولیدکنندگان و مسئولان مطرح و بررسی شوند؟
خیر. چنین اتاق فکری وجود ندارد. شاید بزرگترین تشکیلات ما در این زمینه، انجمن مردمی تولیدکنندگان محصولات حجاب باشد که حدود ۴۰۰ عضو دارد. هر دو سال یکبار مجمع عمومی تشکیل میشود و انتخابات برگزار میشود. نمایندگانی انتخاب میشوند که به نمایندگی از سایر تولیدکنندگان، پیگیر مسائل هستند.
از سال گذشته نیز نمایشگاههای فصلی هدی شروع به کار کردهاند که البته خود این نمایشگاهها نیز با مشکلات زیادی مواجه هستند. از جمله مشکل مکان، مجوز و تبلیغات که با هزینه شخصی تولیدکنندگان و شرکت کنندگان درهدی تهیه میشود و هزینهها بسیار سرسامآور است. برای مثال، یک تولیدکننده حجاب برای حضور در یک نمایشگاه ۱۰ روزه و عرضه محصولاتش، باید بین ۲۰ تا ۶۰ میلیون تومان هزینه کند. این هزینهها به دوش تولیدکننده است و در نهایت، این بار مالی به مصرفکننده منتقل میشود.
تشکیلات منسجمی در این زمینه نداریم. مسئولانی که در جایگاههای مختلف، چه در کارگروه مد و لباس، وزارتخانهها یا سازمان تبلیغات، حضور دارند، گاهی به صورت سلیقهای و دورهای جلساتی یک یا دو ساعته تشکیل میدهند، اما خروجی مشخصی از این جلسات حاصل نمیشود. سال گذشته وزارت کشور مجری و متولی تشکیلاتی برای بررسی مسائل و مشکلات حجاب تحت عنوان رویداد تعالی حکمرانی حجاب بود، اما متأسفانه این تشکیلات بدون نتیجهای مشخص رها شد.
واقعاً لازم است یک کارگروه تخصصی تشکیل شود. ما در این حوزه متخصصان کمتعداد و کمتوانی نداریم؛ افراد خوشفکر، تحصیلکرده، توانمند و دارای ایدههای خلاق و متنوع بسیارند. حیف است که بستری فراهم نشود تا همه این عزیزان دور هم جمع شوند، دعوت شوند و مشکلات و معضلات را مطرح کنند تا خودمان به دست خودمان آنها را حل کنیم. فقط نیاز به یک راهنما یا هماهنگکننده داریم که این تیم را گرد هم آورد و فرآیند را مدیریت کند.
* اشاره به نمایشگاه دائمی محصولات حجاب کردید که ایجاد چنین نمایشگاههایی می تواند به تقویت این قشر از تولیدکنندگان بپردازد.
در حال حاضر در طبقه منفی ۵ پاساژ دلگشا تعدادی از تولیدکنندگان حضور دارند، اما چندان مورد توجه قرار نگرفتهاند. این اجتماع واقعاً توسط خود ما شکل گرفت و هیچ مسئولی پشت این قضیه نبود. ما فقط در ابتدا از مسئولان دعوت کردیم تا در این پروژه مشارکت کنند و مغازهها را دایر کردیم. هدف ما این بود که این طبقه و پاساژ دیده شود. این کار یک اقدام ارزشمند بود. تصور کنید یک خانواده محجبه میتواند از کودک ۲ ساله تا نوجوان و حتی خود خانم خانه، تمام نیازهای پوشاک روزمره و مجلسی خود را در این طبقه تهیه کند. تمام نیازهای یک خانواده محجبه در این طبقه تأمین میشود و محصولات با قیمتهای مناسب و بدون واسطه به دستشان میرسد.
در ابتدا، این فضا را با هزینه شخصی خودمان اجاره کردیم و قیمتها واقعاً مناسب بود. باید از مسئولان پاساژ تشکر کنم که در سال اول از ما حمایت کردند و با قیمت مناسبی فضا را در اختیار ما قرار دادند. اما متأسفانه در پایان سال اول، اجارهها حدود ۴ برابر افزایش یافت و این برای ما تولیدکنندگان حجاب که هیچ حمایتی دریافت نمیکنیم، بسیار سخت بود.
تقریباً ۶۰ تا ۷۰ درصد از این تولیدکنندگان، اولین پایگاه فروش حضوری خود را در این طبقه راهاندازی کرده بودند و اولین شعبهشان بود. برای آنها تحمل چنین هزینههایی بسیار دشوار بود و برخی مجبور شدند با وجود اینکه یک سال تلاش کرده و هزینههای تبلیغات و دیگر موارد را پرداخته بودند، به دلیل افزایش اجارهها، مغازههای خود را تخلیه کنند. این موضوع واقعاً غمانگیز بود.
از طرق مختلف پیگیری کردیم، با خبرگزاریها مصاحبه کردیم و مسئولان را برای مذاکره به آنجا دعوت کردیم، اما متأسفانه اتفاق خاصی نیفتاد. مسئولان پاساژ معتقدند که هزینههای نگهداری پاساژ بسیار بالا است و مالیاتهای سنگینی به مغازهها تعلق میگیرد، بنابراین مجبورند هزینههای خود را تأمین کنند. همچنین بسیاری از مغازهها شخصی هستند و مالکان آنها اختیار کامل دارند و دوست دارند بر اساس عرف جامعه، قیمتها را تعیین کنند. ما نمیتوانیم به این عزیزان فشار بیاوریم و متأسفانه برخی از دوستان ما مجبور شدند مغازههای خود را تخلیه کنند.
* تغییر مدیریت، هم در دولت و هم در کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور چهقدر میتواند سبب بروز مشکلاتی در مسیر فعالیتهای تولیدکنندگان شود؟
طی چند سالی که در حوزه تولید و برگزاری نمایشگاهها فعالیت داشتهام، این کارگروه مدیران زیادی را عوض کرده و متأسفانه بزرگترین معضلش این است. هربار که مدیر جدیدی میآید، ما با او جلسات متعددی برگزار میکنیم و تلاش میکنیم تا کارهایی را پیش ببریم، اما با تغییر مدیر، کارها نیمهتمام رها میشود.
در حال حاضر، خانم گلپایگانی مدیر فعلی کارگروه مد و لباس کشور است. چند جلسه ای با ایشان دیدار کردهام و ایشان را دغدغه مند دیدم و قولهای خوبی به ما دادهاند. همچنان امیدواریم مانند همیشه، قولها و تعهداتی که مسئولان به ما میدهند، عملی شود و انشالله نتیجهبخش باشد.
سال گذشته، در بازدیدی که مسئولان از پاساژ دلگشا داشتند، قول دادند ۳۰ تسهیلات به تولیدکنندگان جدیدی که تازه کار خود را شروع کردهاند و تنها یک شعبه دارند، اختصاص دهند تا از آنها حمایت شود و بتوانند تولیدات خود را افزایش دهند و کسبوکار خود را گسترش دهند. متأسفانه، علیرغم پیگیریهای زیاد ما، این وامها به تولیدکنندگان داده نشد.
اولین درخواست ما از مسئولان این است که این وامها را اختصاص دهند. شاید این کمک بتواند به تولیدکنندگان کمک کند تا اجارههای خود را تمدید کنند و مجبور به ترک آنجا نشوند. این وامها میتواند به افزایش سرمایه پیشپرداخت آنها کمک کند و باعث ماندگاری آنها در آن طبقه شود.
* وزیر ارشاد کنونی از شما تولیدکنندگان حجاب حمایتی انجام داده است؟
تا کنون جلسهای با آقای صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نداشتیم و از رویکرد ایشان بی اطلاع هستیم. پیگیری های ما بیشتر از سوی خانم گلپایگانی رئیس کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور بود. ایشان قول هایی به ما داده است که امیدواریم نتیجه داشته باشد.
* پیشنهاداتتان برای عبور از بحرانها و چالشها چیست؟
یکی از راهکارهایی که داشتم و از سال گذشته آن را شروع کردیم، راهاندازی اولین سایت تخصصی محصولات حجاب بوده که توسط نخبگان خودمان به شکل بسیار زیبا و هنرمندانه طراحی شده است. این سایت از نظر امنیت سایبری و زیباییهای بصری، زیرساختهای بسیار مطمئنی دارد. ایده ما این بود که این سایت به عنوان بستری برای دسترسی تمام مردم کشور به محصولات حجاب فعال شود. از تمام تولیدکنندگان محصولات حجاب دعوت میشود تا محصولات خود را به صورت رایگان در این سایت بارگذاری کنند.
ما قصد داریم انبارهایی را در نقاط مختلف کشور اختصاص دهیم تا به عنوان سکوهای ثابت محصولات حجاب در استانها، شهرستانها و حتی روستاها عمل کنند. به این ترتیب، اگر فردی از استان فارس بخواهد محصولی از یک برند خاص در شهر قم را تهیه کند، میتواند از طریق سایت محصول را انتخاب کند. اگر بخواهد، میتواند به انبار ما در همان استان مراجعه کند و محصول را از نزدیک ببیند و در صورت تمایل خریداری کند. در غیر این صورت، میتواند سفارش خود را ثبت کند و ما در کوتاهترین زمان ممکن محصول را به دستش میرسانیم.
به ما قول داده شد که بودجه اولیه برای راهاندازی این پروژه تأمین شود و تسهیلاتی برای شروع کار درخواست کردیم. این سرمایه قرار بود ظرف شش تا هفت ماه بازگردد، اما متأسفانه تاکنون نتوانستهایم این پروژه را به طور کامل راهاندازی کنیم و کار نیمهتمام مانده است.
سال گذشته، در بازدیدی که مسئولان از پاساژ دلگشا داشتند، قول دادند که ۳۰ تسهیلات به تولیدکنندگان جدیدی که تازه کار خود را شروع کردهاند و تنها یک شعبه دارند، اختصاص دهند تا از آنها حمایت شود و بتوانند تولیدات خود را افزایش دهند و کسبوکار خود را گسترش دهند. متأسفانه، علیرغم پیگیریهای زیاد ما، این وامها به تولیدکنندگان داده نشددومین راهکار ما، معرفی و تبلیغ سکوهایی است که تاکنون ایجاد شدهاند. اولین سکوی محصولات حجاب در تهران راهاندازی شده است، البته ما چندین مرکز دیگر نیز داریم که در حال گسترش هستند. در شرق، غرب و شمال تهران مراکزی داریم که محصولات حجاب را عرضه میکنند. درخواست من از مسئولان این است که این مراکز را معرفی کنند. معرفی این مراکز میتواند به خانوادهها کمک کند تا با این مکانها آشنا شوند.
شاید بسیاری بی اطلاع هستند اما در شمال شرق تهران، در منطقه محلاتی شهرک محلاتی، یک پاساژ کاملاً مختص بانوان داریم به نام پاساژ یاس. در این پاساژ، هیچ آقایی اجازه ورود ندارد و تمام مغازهها توسط خانمها اداره میشود. در این مرکز، علاوه بر عرضه محصولات حجاب، رستوران، کافیشاپ و آموزشگاه نیز وجود دارد و خدمات بسیار خوبی به بانوان ارائه میشود. اما متأسفانه این مرکز معرفی نشده است. حتی ساکنان همان شهرک گاهی تعجب میکنند و میگویند: «ما سالهاست در این شهرک زندگی میکنیم، اما چنین پاساژی را نمیشناختیم!» این مراکز باید معرفی شوند، زیرا فرهنگساز هستند.
ما در غرب تهران نیز مرکزی داریم که بسیار فعال است و فروش خوبی دارد. حتی از سایر شهرستانها برای خرید عمده به این مرکز مراجعه میکنند. همچنین مرکز خرید مهتاب در شمال تهران و کوه نور در شرق تهران (منطقه پیروزی) وجود دارند که متأسفانه معرفی نشدهاند. ما واقعاً از مسئولان انتظار داریم که به قولی که دادهاند عمل کنند و بیلبوردهایی در سطح شهر تهران برای معرفی این مراکز خرید اختصاص دهند. این مراکز باید به صورت گروهی و جمعی معرفی شوند، نه فقط یک برند خاص.
درخواست دیگر ما این است که از فضاهای بلااستفاده در ارگانهای خاص استفاده شود. به عنوان مثال، در بازدیدهایی که ازسایر استانها داشتم، دیدم که در برخی شهرها مانند لاهیجان، ساری، اصفهان و … فضاهای خالی در برخی سازمان ها وجود دارد که میتوان آنها را به فروش محصولات حجاب اختصاص داد. یا مثلاً در مصلای برخی شهرها، میتوان بخشی از فضا را برای عرضه محصولات حجاب در نظر گرفت.
به عنوان مثال، در شهر شیراز، پاساژی متعلق به تولیت امامزاده شاهچراغ وجود دارد که در کنار خود امامزاده واقع شده است. این پاساژ بسیار شکیل و تازهساخت است و به محصولات حجاب اختصاص داده شده، اما متأسفانه معرفی نشده و هنوز مورد استقبال قرار نگرفته است. اگر این مراکز در سایر استانها نیز معرفی شوند، مردم همان استانها متوجه میشوند که در شهر خودشان محصولات حجاب عرضه میشود و قطعاً از آن استقبال خواهند کرد.
درخواست دیگر ما در مورد تولیدات برتر حجاب است که میتوان گفت قابلیت رقابت و حتی صادرات به کشورهای همسایه را دارند. یکی از راهکارها این است که در هتلها و فرودگاهها و فضاهایی که توریست ها تردد دارند، فضایی به این محصولات فاخر و شکیل اختصاص داده شود.
هنر دست ایرانیها واقعاً ارزشمند است. ما در یک نمایشگاه در شهر شیراز، خانمی از استان بوشهر را داشتیم که محصولات سوزندوزی کاملاً دستدوز عرضه کرده بود. تاجری از کشور عمان آمد و این محصولات را به چند برابر قیمتی که در ایران عرضه میشد، خریداری کرد. این نشان میدهد که باید بستری فراهم شود تا چنین افرادی که کم هم نیستند، معرفی شوند. به عنوان مثال، در استان کرمان، هنر پتهدوزی با هنر اسلامی تلفیق شده و عبای بسیار زیبایی تولید شده است. این محصولات باید معرفی شوند و بستر صادرات آنها فراهم شود. همچنین نمایشگاههایی که در کشورهای همسایه برگزار میشود، باید به تولیدکنندگان معرفی شود تا بتوانند محصولات خود را در آنجا عرضه کنند.
چند وقت پیش، نمایشگاهی در حوزه کودک و نوجوان در بغداد برگزار شد. تعدادی از تولیدکنندگان نوجوان ما محصولات خود را ارسال کردند و با استقبال خوبی مواجه شدند. واقعاً کملطفی است اگر مسئولان این افراد را نبینند و بستری برای فعالیت آنها فراهم نکنند. اگر موضوع دیگری هست، میتوانید مطرح کنید.
پیشنهاد بعدی من، تبلیغات در اماکن عمومی پربازدید مانند ایستگاههای مترو است. ما نمایشگاه هدی را با همکاری مدیریت مترو تهران در حدود ۲۰ ایستگاه مترو تبلیغ کردیم و بازخورد بسیار خوبی داشتیم. درخواست ما این است که این تبلیغات به صورت دائمی ادامه یابد. یعنی مراکز فروش محصولات حجاب در ایستگاههای مترو یا حتی روی بیلبوردهای اتوبانهای تهران، فضای اختصاصی خود را داشته باشند. این انتظار زیادی نیست و کاملاً قابل اجراست.
دومین درخواست ما، ایجاد بستری برای فروشهای سازمانی است. در کشور ما سازمانها و ارگانهای زیادی وجود دارند که کارکنان آنها نیازمند پوشاک عفیفانه هستند؛ مانند مانتوهای دکمهدار، روسریهای قواره بزرگ و چادر. باید سازوکاری تعیین شود تا این مراکز فروش که ما راهاندازی کردهایم، به سازمانها معرفی شوند و سازمانها نیز کارکنان خود را به خرید از این مراکز تشویق کنند. ما حاضریم حتی تخفیفهای ویژهای به سازمانها و ارگانهایی که از مراکز ما حمایت کنند، اعطا کنیم. این کار میتواند بسیار کمککننده باشد.